Hafta Hafta Gebelik
Yaklaşık 280 gün başka bir deyişle 9 ay 10 gün süren gebelik 3 safhaya ayrılabilir:
1.trimester (ilk 3ay):iç ve dış organ oluşum safhası
2.trimester (ikinci 3ay): hızlı büyüme safhası
3.trimester (son 3ay):doğuma hazırlık safhası
HAFTA: Biz farkında değiliz ama yaklaşık 40 haftalık serüven son adetin ilk gününden itibaren başlıyor.
Neden son adetin ilk günü ?
Bizler gebelik haftasını son adetimizin ilk günü olan tarihten itibaren hesaplarız. 40 haftalık serüven siz adet görürken başlamış kabul edilir. Aslında spermle yumurta birleştiği zaman yani döllenme olduğu zaman yeni bir hücre oluşmuş ve yeni bir gebelik başlamıştır. Fakat kadın için ne zaman son adetini gördüğünü bilmek ne zaman yumurtladığını bilmekten daha kolaydır. Çünkü stres, hastalık ,seyahat,kilo değişimi, uyku düzeni, mevsim gibi birçok faktör yumurtlama zamanını etkileyebilir. Ayrıca yumurta, yumurtalık dışına atıldığında kadın vücudunda 24 saat kadar canlı kalabildiği ve sperm kadın vücuduna girdiğinde 72 saat canlı kalabildiği için döllenme zamanını da tam olarak bilemeyiz. Tüm bu nedenlerle bilimsel olarak gebeliğin başlangıcı son adetin ilk günü olarak kabul edilir.
Döllenme olunca artan gebelik hormonu yumurtalıklara yumurtlamama emri verecek , böylece gebelik boyunca adet olmayacaktır.
HAFTA: Tüplerde yolculuk ve rahimdeki yerine yuvalanma.
Artık sperm ve yumurta birleşmiş , bu oluşum bir yandan hızla bölünüp çoğalarak bir yandan ana rahimine doğru yolculuğa başlamıştır.
Yaklaşık 5-6 gün süren bu yolculuk kadının yumurtalık ile rahimi arasındaki yol olan tüpte gerçekleşmektedir.
HAFTA: Artık kanda gebelik tespit edilebilir.
Hücreler anne rahimine ulaştığında hızla çoğalmaya devam ediyorlar ve artık beta hCG dediğimiz gebelik hormonunu salgılamaya başlıyorlar. Rahim içine yuvalanmanın gerçekleştiği bu günlerde hafif bir vajinal kanamanız olabilir ki buna yerleşme kanaması diyoruz.
Bu dönemde kandan gebelik testi yapılırsa gebelik anlaşılabilir fakat henüz beta hCG çok düşük değerlerde olduğu için idrar testleri silik çıkabilir yada yanlış negatif çıkabilir.
HAFTA: Ultrasonda milimetrik olarak gebelik kesesi görülür.
Artık adet gecikmeniz olmuş ve gebelik kendini belli etmeye başlamıştır. Bundan sonra memelerde şişme, kasık ağrısı, bulantı ve kusma gibi erken gebelik bulguları başlayabilir.
Doktora hemen başvurmakta fayda var çünkü çok küçük de olsa gebelik kesesinin rahimin içinde düzgün yerleşip yerleşmediğine bakılması gerekir. ( Bazen döllenmiş yumurta tüpteki yolculuğunu rahime ulaşmadan bitirir ve tüpe yerleşmeye başlar, bu durumda gebelik kesesi rahimin içinde görülemez. Dış gebelik dediğimiz bu durum anne için hayati olabileceği için ilk ultrason önemlidir).
5.HAFTA: Biz bebeği göremiyoruz ama ilk taslak oluşmaya başladı.
Ultrasonda gebelik kesesinin içerisinde yolk kesesi dediğimiz ikinci bir kese görürüz, bu çok damarlı besinden zengin sıvıyla dolu yapı plasenta görevini yapmaya başlayana kadar bebeği besler .
5.haftada göz, kulak taslakları ,iskelet taslağı oluşmaya başlar.
6.HAFTA: Artık bebeği görebilir, kalp atışlarını dinleyebiliriz.
Bebek yaklaşık 3-4 mm olduğunda kendi kendine kan taşımak için dolaşım başlar yani kalp atışları izlenir, doppler özelliği olan cihazlarda ses dinlenebilir. ( Erken gebelik haftalarında ses dinlemek niçin bebeğe doppler sinyali göndermenin bebekte ısınmaya neden olduğu gösterilmiştir, bu nedenle tercih edilmemelidir, kalp atışı gözle çok net görülebilir).
Kan hücreleri oluşuyor ve kan grubu belirleniyor.
Kol- bacak tomurcukları; ağız ,burun, kulak şekilleniyor.
7-8.HAFTA: Fasulye tanesi gibi görünüyor.
Kafası tüm vücudunun üçte biri kadar . Fasulyeye benziyor ve yaklaşık fasulye tanesi kadardır.
Böbrekler, mide, yemek borusu, genital organlar göremesekte gelişmeye başlıyor.
Bebeğinizin ilk hareketleri başlıyor. Henüz 2-3 cm olduğu için tabi hissedilebilir değil tabi fakat ultrasonda izlenebilir.
9-10. HAFTA: Kol bacak hareketi başladı.
Bacaklar ve kollar tomurcuk şeklinde oluşmaya başlıyor ve oynatabiliyor.
El ve ayaklarda parmaklar henüz perdeli, ayrışmaya yeni yeni başlıyor.
Tat tomurcukları oluştu.
Kalp odacıkları oluştu.
Kıkırdaklardan kemik oluşumu başlıyor.
Tırnaklar ve parmak izi oluşuyor.
11-12. HAFTA: Baş parmağını emmeye başladı.
Yaklaşık 5 cm uzunluğunda.
Amniyon sıvısını yutuyor. Ağızını açıp kapıyor. Esneme ve yutkunmak yeteneği kazandı. İçerisinde bulunduğu amniyon suyunu yutarak sindirim sistemi gelişimine yardımcı olur.
Hafif dokunmalara tepki verebilir.
Tiroid bezi tiroid hormonu sentezlemeye başlar.
Böbrekler çalışmaya başlıyor ve artık idrar oluşuyor ve bebek içerisinde bulunduğu su kesesine tuvaletini yaparak üriner sistemini geliştiriyor.
Anne karnında bebeğin etrafını saran, içinde yüzdüğü sıvıya “amniyon sıvısı”, “bebeğin suyu” denir.
Amniyon sıvısı gebeliğin başlarında, annenin kanının sıvı kısmından süzülerek yapılır. 12. haftadan itibaren ise bebeğin hücreler arası sıvısı ile bebeğin idrarı bu sıvıyı oluşturur
Anne karnında oluşan idrar, erişkindeki gibi vücudun atık maddelerinden oluşmaz. Bebeğin atık maddeleri, plasenta yoluyla anneye verilerek temizlenir. Amniyon sıvısı 3 saatte bir kendini yeniler.
13-14. HAFTA: Dildeki tad tomurcukları tamamen oluşur. .
Gözler biraz daha ortaya gelmiş,kulaklar yukarı yerine doğru çıkmıştır.
Görüntüsü artık normal bebeğe benzemiştir ama kafa daha büyük, kollar uzun ve bacaklar daha kısadır.
Dalak kan üretmeye ,safra kesesi safra üretmeye başlar.
Göz hareketleri başlar. Yüz buruşturma, kaş kaldırma ve göz çevirme gibi mimikleri yapabilir.
15-16 . HAFTA: Cinsel organlar cinsiyeti kesin olarak anlayabileceğimiz kadar şekillendi.
Pankreas insülin salgılar
Işığı algılayabilir ama gözleri kapalıdır.
İlk kıl kökleri gelişiyor.
İskelet tamamen oluştu, artık bacaklarda kollar kadar uzadı.
Göz ve kulak tam yerini aldı.
Cinsiyet 13. hafta ve öncesinde tahmin edilebilse de dış genital oluşumu 14. haftadan sonra tamamlanır ; cinsiyetin tam anlaşılması 16. haftayı bulabilir.
Solunum hareketi başlar.
17-18. HAFTA: Seslere tepki verir , Annesinin vücut seslerini duyuyor.
Daha önce doğum yapan tecrübeli bir anne adayı ilk hareketleri hissedebilir.
15 cm ve 150 gr civarı olmuştur.
Yağ dokusu oluşmaya başlıyor.
10 üst çenede 10 alt çene olmak üzere tüm süt dişleri tomurcukları oluşmuştur.
Parmak izi son halini almıştır.
19-20. HAFTA: Belki kıvırcık belki düz, saçları oluşuyor.
Onunla konuşmaya şarkı dinletmeye başlayabilirsiniz.
Anne, bebeğin hareketlerin hissetmeye başlar.
5 duyu tamamlandı.
Acı, sıcaklık, dokunma duyusunu taşıyacak sinirler oluşmaya başlar.
Verniks kazeoza dediğimiz cildi koruyan yağlı kaygan beyaz yapışkan tabaka oluşmaya başlar.
Mekonyum dediğimiz bebeğin ilk dışkısı oluşmaya başlar.
Elinizi göbek deliğininizin üzerine koyarsanız rahîminizin oraya kadar büyüdüğünü hissedebilirsiniz.
21-22. HAFTA : Artık tıbbi ve yasal olarak birey olmuştur.
Anneden göbek kordonu yoluyla gelen kan ile beslenmeye devam ediyor, yağ dokusu artıyor, kilo alıyor.
Solunum hareketi yaparak solunum kaslarını çalıştırıyor.
Yenidoğan bebeğin küçük şeklini almıştır. Cildi buruşuktur , yağ dokusu çok azdır.
500 gr a ulaştıktan sonra doğumu halinde küvöz bakımına alınacak , nüfus cüzdanı çıkarılacak ve yasal hakları olan bir birey olmuştur.
23-24. HAFTA: Onunla sohbet edebilirsiniz , müzik dinletebilirsiniz.
Artık duyduğu sesleri ayırt edebiliyor.
Akciğerlerde bronş – bronşcuk gibi kanallar oluşmuşsa da henüz solunumun gerçekleştiği hava keseleri oluşmamıştır. Bu haftadan itibaren akciğerde solunumu sağlayan sürfaktan dediğimiz salgının oluşumu başlar. Bebeğinizin akciğerlerinde hava keselerinin sürfaktanla dolmasıyla beraber solunum için tamamen hazır olması 34. haftaya kadar sürecektir.
25-26. HAFTA: Artık gözlerini açıp kapatabilir.
Ne olduğunu anlamadığımız ritmik hareketler yapar yada hıçkırabilir.
Burun delikleri açıldı.
11.haftada göz kapakları oluşmuştu, artık gözlerini açıp kapatabilir.
27-28. HAFTA: Tat kültürü anne karnında başlıyor.
Dilde tat almayı sağlayan tat tomurcukları gelişir.
Artık uyku ve uyanıklık saatleri var ama bu annenin saatleriyle aynı olmayabilir.
Siyah beyaz bulanık olarak görür.
Işık refleksi başlar, yani ışığı fark edebilir.
Gözyaşı üretir.
29-30.HAFTA: Annesinin sesini ayırt ediyor.
Yağ depolayıp büyümeye devam ediyor.
Işık ses koku ve tatlara tamamen duyarlı hale gelmiştir.
Artrık akciğerler hariç tüm organlar gelişimini tamamlamıştır.
31-34. HAFTA: Büyümeye devam ediyor.
Bebeklerin çoğu doğum pozisyonu olan baş aşağı pozisyonu alırlar.
Kilo alışı hızlanır artık cildi kırışık ve lanugo tüyleri ile kaplı değil, yeni doğan bebeğe benzer haldedir.
Kemikler daha sertleşmiş ve yağ dokusu artıyor.
35-40 HAFTA: Artık dış Dünya’ya hazır.
Akciğerler de gelişimi tamamlandı.
Tüm duyular tamamlandı. En son görme duyusuda oluştu artık yaklaşık 30 cm mesafeyi çok net olmasada görebiliyor. Bu da annesinin memesini bulunması için yeterli.
Dış dünyada ihtiyacı olan tüm refleksler gelişti.
Moro refleksi; sırt üstü yatarken kollarından tutup bıraktığımızda sıçramasıdır.
Emme refleksi; yanak yada dudak kenarına dokunulduğunda kafasını o tarafa çevirerek emme hareketi yapar, bu memeyi bulması için gerekli bir reflekstir.
Yakalama refleksi; elinin içine dokunulduğunda parmaklarını kapatıp kavrama hareketi yapar.
Artık dış dünyaya hazır…
Görüldüğü gibi daha anne gebe olduğunu bilmeden beyin gelişimi başladı bile, daha fasulye tanesi kadarken hareket etmeye başladı, tat duyusu ve yemek zevkleri anne karnında oluşmaya başladı, dış dünyadan gelen sesleri duymayı ve ayırt etmeyi öğrendi, doğduktan sonra beslenme ve kendini koruma donanımını edindi…. İşte insanoğlunun anne karnındaki mucizevi yolculuğu…