Sezaryen sonrası vajinal doğum (SSVD)  hakkında bilmek istedikleriniz?

Daha önce sezaryen doğum yapmış anne adaylarının sonraki doğumlarının da sezaryen ile yapması bu güne kadar kabul edilmiş bir kuraldı.( Bir kez sezaryen hep sezaryen kuralı).
Fakat günümüzde daha önce sezaryen geçirmiş olsa bile sonraki doğumların vajinal yoldan yapılabileceği kabul görmüştür ve giderek yaygınlaşmaktadır. Buna sezaryen sonrası vajinal doğum (SSVD) denir.
Anne adayı vajinal doğumun avantajlarını yaşamak istiyorsa, SSVD için uygun koşulları sağlıyorsa ve olası riskleri kabul ediyorsa SSVD yapılan bir merkeze başvurmalıdır.

Hangi koşullarda uygulanabilir?

Geçirilmiş bir yada en fazla iki sezaryen olmalı ve bu sezaryenlerde rahim kesisi klasik yatay şekilde yapılmış olmalıdır. (Önceki sezaryende  rahim kesisi dikey yada T şeklinde yapılmışsa SSVD uygun değildir).
Rahimin kesilip dikildiği başka bir operasyon geçirilmemiş olmalıdır .
Annenin kemik çatısı uygun olmalıdır.
Bebek 4000 gr’ın altında olmalıdır.
Hastayı tüm doğum süresince izleyen bir doğum hekimi ve tecrübeli bir ekip bulunmalı ; gerektiğinde çok hızlı sezaryene geçme  koşulları olmalıdır.
24 saat bebeğin NST ve ultrason ile takip edilebileceği koşulların bulunması gerekir.
Acil bir durum için gereken anestezi ekibi ve ameliyathane koşulları bulunmalıdır.
Acil bir durum halinde kan nakline olanak sağlayan koşullar bulunmalıdır.

Kimlerde daha başarılı kimlerde daha başarısız olur?

Yukarıdaki şartlar sağlanmış olsa da her gebe SSVD için uygun aday değildir.
Başarı oranı %70-75 dir. Yani SSVD deneyen 100 kadından 70-75 tanesi vajinal doğum yapabilir.
Başarıyı sağlayan en önemli unsur doğru hasta seçimidir.

SSVD için başarıyı düşüren faktörler;

Önceki sezaryen doğum ile aradan geçen zaman kısa ise, gün aşımı olmuş halen doğal sancılar başlamamışsa, suni sancı gerekiyorsa, annede obezite, preeklampsi, diyabet gibi ek risk faktörleri varsa, daha önceki sezaryen sebebi zor doğumsa, ultrasonda rahim duvarı incelmiş görülüyorsa SSVD için başarı şansı düşer.

SSVD için başarıyı arttıran  faktörler;

Daha önce hem sezaryenle hem vajinal doğum yapmışsa, sezaryenle doğumdan sonra geçen süre uzunsa (ideali en az 2-3 yıl geçmesi), doğal sancılar başlamış suni sancı gerekliliği olmamışsa, daha önceki sezaryen sebebi tekrarlama olasılığı zayıf olan durumlar ise başarı şansı artar.

SSVD riskleri nelerdir?

En büyük risk doğum sırasında rahimin yırtılmasıdır. Daha önceki sezaryende rahimde kesilip dikilmiş olan bölge ne kadar iyileşmiş olursa olsun normal rahim dokusuna göre daha zayıftır. Doğum sancısının gücüyle birlikte bu eski kesi yeri yırtılmaya eğilim gösterir.
Bu durumda çok kısa sürede ameliyata geçilmelidir. Ameliyata geçildiğinde bebeğin anne ile bağlantısı kesildiği için oksijensiz kalma yada kaybedilmiş olma olasılığı vardır. Anne içinse rahimdeki yırtığın onarılmasının mümkün olmadığı durumlarda rahimin alınması (%14 oranında) ve aşırı kanamaya bağlı annenin kaybedilmesi (%6 oranında) riskleri vardır.
Anne ve bebek kaybına kadar gidebilecek korkunç sonuçları olabilecek bu durumun öngörülmesi zordur.
Bu tablonun görülme oranı bazı faktörlere göre değişmekle birlikte ortalama %0,3-0,5 
Vajinal doğum olsa bile %30-40 vakum , forceps gibi aletler kullanılarak müdahaleli doğum gerekebileceğini, olumsuz giden durumlarda %25-30  acilen sezaryene geçilebileceğini ve bunların sonucunda bebekte yaşasa bile  olumsuz sonuçların planlı sezaryene göre daha fazla oranda görülebileceği de unutulmamalıdır.

Neden risklerine rağmen SSVD?

Vajinal doğum sezaryene göre daha kısa iyileşme süreci demektir. Özellikle ikinci yada üçüncü kez sezaryen olmak iyileşme açısından ilk sezaryene göre daha zordur. Bu nedenle ideali en fazla 3 kez sezaryen olmaktır. 3 den fazla sayıda sezaryen yapılması mümkün olsa da risklerinden dolayı tavsiye edilmez. Sezaryen sayısı arttıkça plasenta previa ve plasenta akreata gibi plasentanın yerleşme anomalileri (detaylı bilgi için riskli gebelikler konusunu okuyabilirsiniz), operasyon sırasında bağırsak, idrar torbası ve idrar yolları yaralanmaları, bağırsak tıkanıklığı, doğumda kanamaya bağlı  rahim alınma gerekliliği artmaktadır.
Genellikle 3. sezaryen den sonra bu komplikasyon ve ölüm oranlarının arttığı bilinen bir gerçektir. Daha fazla sayıda sezaryen yapılması mümkün olsa da bu hayati risklerin alınmaması için 3 den fazla sezaryen önermeyiz. SSVD ile bu riskleri almadan  daha fazla sayıda çocuk sahibi olmak mümkündür.
Bazı anneler vajinal doğum yapamamış olduğu için kendini psikolojik olarak kötü hisseder ve bu duyguyu tatmak ister.
Doğum kanalından geçişin bebek sağlığına pek çok olumlu katkısı bilinmektedir.

SSVD hakkında önerim;

SSVD isteyen anne adaylarının bunu başarmak için

Bu konuda yeterince istekli olmaları, kararsız olmamaları gerekir,
Doğuma hazırlık konusunda eğitim almaları faydalı olur,
Bu konuda yeterli sayıda doğum gerçekleştirmiş, uygun hastayı kılavuzlara uygun olarak seçebilecek güvendikleri bir hekim ve yukarıda yazan koşullara uygun kurumu bulmaları gerekir.
Bebeği ve anneyi bekleyen riskler ayrıntılı şekilde öğrenilmeli, olası riskler hakkında doktorundan yeterince bilgi alınmalıdır.