ÇOCUK SAHİBİ OLAMAMA HAKKINDA:

• Bir yıllık sürede düzenli korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamama durumu infertilite (kısırlık) olarak tanımlanır. Gebeliği sağlayacak düzenli cinsel ilişki sıklığı haftada 2-3 olarak tanımlanır.
• Çiftlerin yaklaşık %80- 85’ inde bu süre içinde gebelik oluşurken %15’ inde  gebelik elde edilemez.
• Bilindiği gibi yaşa bağlı olarak gebe kalma potansiyelinde azalma gözlenir, bu nedenle kadın yaşı 35’in üzerinde ise 6 aylık sürede gebelik oluşmamışsa tedavi için değerlendirmeye başlanmalıdır.
• Çocuk sahibi olamama nedeni kadına ait, erkeğe ait ya da her ikisine ait olabileceği gibi erkek yada kadında mevcut tanı yöntemleriyle herhangi bir neden bulunamaması da söz konusu olabilir (açıklanamayan infertilite).

Kadına ait infertilite nedenleri nelerdir?:

1.Yumurtlamada bozukluk;

En sık görülen yumurtlama problemi polikistik over sendromu (PCOS) dur (detaylı  bilgi için Polikisitik Over Sendromu konulu yazımı okuyabilirsiniz).
Ayrıca obezite, aşırı zayıflık, ağır egzersiz, tiroid fonksiyon bozukluğu ve süt hormonu (prolaktin) yüksekliği de yumurtlamayı bozar.

2.Yumurtalık rezervinde azalma;

Her kadının yumurtalıklarında bundan sonraki üreme çağı boyunca her ay bir tanesi atılmak üzere depolanan yüzbinlerce yumurta öncüsü hücre vardır. Her ay bunlardan birkaçı hormonel uyarıya yanıt vererek büyür fakat sadece biri yumurtaya dönüşür ve yumurtlama olur. Bu depoların tükenmesi kadının üreme çağının sona erdiği anlamına gelir.Yumurtalık rezervi özellikle 35 yaş üstü kadınlarda, ailede erken menapoz öyküsü olanlarda ,önceden yumurtalık operasyonu geçirmiş olanlarda , kemoterapi ve radyoterapi almış olanlarda azalmış olabilir.

3.Rahimde gebeliğe engel faktörler;

Rahimde bölme – perde olması gibi şekilsel anomaliler, rahim içinde yerleşmiş polip yada myomlar, gebeliğin yerleşmesine engel teşkil edebilir. 

4.Tüplerin kapalı olması;

Tüplerin kapalı oluşu spermin yumurtaya ulaşmasını önler. Sebep sıklıkla endometriozis, geçirilmiş enfeksiyon yada karın içi operasyonlardır.  Endometriozis yada endometrioma varlığında (çikolata kisti olarak bilinir)  normal anatomi ve yumurtlama bozulur, yapışıklıklar, tüp hasarı ve tıkanıklığı olur.

Kadın infertilitesi nasıl değerlendirilir?

• Kadının detaylı bir sorgulama ve jinekolojik muayenesi ardından şüphe edilen sebebe göre yapılacak testler belirlenir.
• Yumurtalama tespiti için ultrason da folikül (yumurta) takibi yapılabilir, adetin 21. gününden sonra Progesteron hormon düzeyi bakılabilir. Adetin 3. günü FSH,LH,Estradiol hormon düzeyleri bakılabilir, yumurtlama üzerine olan etkisi nedeniyle Tiroid hormonu ve Prolaktin (süt hormonu) düzeyleri değerlendirilir.
• Yumurtalık rezervini değerlendirmek için adetin 3 . günü FSH,LH,Estradiol hormon düzeyleri yanısıra, adet döneminde yumurtalıklarda başlangıç yumurta sayısına ultrasonla bakmak ve AMH (anti müllerian hormon) düzeyi bakmak faydalı olur.
• Rahimin içinin değerlendirilmesi için HSG (histerosalpingografi: ilaçlı rahim filmi olarak bilinir) yada SİS (salin infüzyon sonografi_sonohisterografi_sulu ultrason olarak bilinir) faydalı olur. Rahim içinde perde, polip, myom varlığında kesin tanı ve tedavisi tedavisi rahimin içerisinin kamera ile görüntülendiği histeroskopi operasyonu ile mümkündür.
• Tüplerin açık olup olmadığını anlamak için kullanılan yöntem HSG dir. (HSG; histerosalpingografi demektir , ilaçlı rahim filmi olarak bilinir)

Kadın infertilitesinde tedavi yöntemleri nelerdir?

• Yumurtalamada bozukluk varsa diğer faktörlerde değerlendirilerek yumurta oluşumunu uyaran tablet yada iğne ardından yumurtlama döneminde ilişki, aşılama yada tüp bebek tedavisi planlanır .
• Yumurtalık rezervinde azalma tespit edildiğinde tüp bebek tedavisi daha doğru olacaktır.
• Rahim içinde gebeliğin yerleşmesine engel perde bölme gibi şekil bozuklukları yada polip myom gibi yer kaplayan kitleler varsa histeroskopi ile tedavisi mümkündür.
• Tüperin değerlendirilmesi için laparoskopık cerrahiye başvurulabilir fakat kapalı tüplerin açılması her zaman mümkün olmayabilir, budurumda tüp bebek tedavisi ile gebelik mümkündür.
• Endometriozisde de laparoskopi ile odakların sayısı azaltılabilir. 

Erkeğe ait infertilite nedenleri nelerdir? 

1-Hormonel nedenler;

Genetik, ilaç kullanımı, kronik hastalıklar, obezite, kötü beslenme gibi pek çok faktöre bağlı olarak  sperm üretimini uyaran hormonların düzgün çalışmaması söz konusu olabilir.

2-Testisle ilgili nedenler ;

Genetik, inmemiş testis, varikosel, testis enfeksiyonları, ilaç kullanımı, çevresel toksinlere travma yada yüksek ısıya maruz kalma gibi pek çok sebep testisde sperm üretiminde anormalliklere yol açabilir.

3-Sperm taşıyan kanallarla yada boşalma ile ilgili nedenler;

Enfeksiyon, travma ve benzeri sebeplerle sperm taşıyan kanallarda tıkanık olabilir.

4- Sınıflandırılamayan

İnfertil erkeklerin %50 sinde bir sebep tespit edilemeyebilir. 

Erkek infertilitesi nasıl değerlendirilir?

• Erkek faktörü semen analizi ile değerlendrilir. 2-5 günlük cinsel perhiz sonrası verilen semen örneğinde başta sperm sayısı, hareketi ,spermlerin canlılık oranı ve şekli yanısıra semen örneğinin rengi, hacmi, pHsı, sperm dışı hücrelerin varlığı değerlendirilir.
• Semen parametrelerinde anormallik varsa üroloji uzmanı tarafından muayene ve ileri testler yapılır.

Erkek infertilitesinde tedavi yöntemleri nelerdir?

• Sigara, alkol tüketimi,obezite, ağır egzersiz, kronik ilaç kullanımı, sıcak banyo, sauna alışkanlığı, kurşun arsenik gibi kimyasallara maruziyet, çalışma şartları… gibi pekçok faktör sperm üretimi üzerinde olumsuz etki gösterebilir. Bu nedenle tedavide ilk basamak yaşam tarzı değişiklikleridir.
• Bunlar dışında erkekte tespit edilen sebebe yönelik üroloji uzmanı tarafınan vitamin desteği, hormon tedavisi , cerrahi tedavi gibi yöntemler uygulanabilir.