Rahim ağzı; rahmin vajinaya açılan kısmıdır.
Kadındaki görevi rahmi enfeksiyonlardan korumak, gebelikte doğuma kadar rahim büyüdükçe sımsıkı kapalı kalarak  bebeğin içerde kalmasını sağlamaktır, doğum sırasında ise gebeliğin tam tersine açılıp genişleyerek doğuma olanak sağlar.
Rahim ağzı kanseri bu bölgedeki anormal hücre artışıdır. Kadınlarda meme ve bağırsak kanserlerinden sonra en sık görülen kanser türü olup taraması ve aşısı olmasıyla önlenebilir bir kanserdir.

Kimlerde rahim ağzı kanseri daha sık görülür?

Rahim ağzı kanserinin %99,7 sinde Human Papilloma virüsü (HPV) pozitif olarak tesbit edilmiştir.
Bu virüsün yüzlerce tipi olup özellikle bazı tipleri daha yüksek risk taşır. Bunlardan en bilineni %70 hastada pozitif tespit edilen HPV tip 16 ve 18 dir.
Başta tip 16 ve 11 olmak üzere bazı HPV tipleri de genital bölgede sadece siğillere yol açar. Bu tipler kanserojen değildir bu nedenle genital siğili olan her kadın rahim ağzı kanseri olmaz. Fakat  kanserojen tiplerin de bulaşmış olabileceği düşünülerek daha yakın takip edilirler.
HPV enfeksiyonu cinsel ilişki sonucu ciltten cilde temas ile bulaşır.
Özellikle ilk cinsel ilişki yaşı küçük olan kadınlar, hayatının herhangi bir döneminde çok eşli kadınlar yada partneri hayatının herhangi bir döneminde çok eşli kadınlar HPV bulaşma riski yüksek olduğu için rahim ağzı kanseri açısından da yüksek risk taşırlar
Çoğu cinsel aktif kadın HPV ile enfektedir ve çoğunlukla bu enfeksiyon geçicidir. Bağışıklık sistemi vücudu virüsten temizler. Sonuç olarak bu riskleri taşımak yada HPV enfeksiyonun varlığı mutlaka rahim ağzı kanseri gelişeceği anlamına gelmez.Fakat enfeksiyon uzun süre devam ederse yada enfeksiyonu kolaylaştıracak bazı faktörler söz konusuysa rahim ağzı kanseri gelişebilir. Bu faktörler düşük sosyoekonomik düzey, sigara kullanımı, kötü beslenme, kötü genital hijyen gibi  bağışıklık sisteminin zayıf olmasına yol açan durumlardır.

Hangi şikayetlerde rahim ağzı kanserinden şüphe edelim?

Adet dışı kanama, lekelenme,
Cinsel ilişki sırasında kanama ve ağrı,
Menapoz döneminde kanama ,
Sulu, pembe, soluk, kötü kokulu vajinal akıntı,

Erken tanı mümkün mü?

Tarama yöntemleri olan  servikovajinal smear  ve HPV DNA testi ile riskli kadınlar kanser olmadan tesbit edilerek tedavi edilebilir.
Smear nedir ve nasıl alınır?
Jinekolojik muayene sırasında rutin yapılan bir işlemdir. Adet dönemi dışında herhangi bir dönemde alınabilir. Vajene spekulum dediğimiz alet yerleştirilip vajen ve rahim ağzının gözle değerlendirilmesinin ardından bu iş için üretilmiş yumuşak tek kullanımlık bir fırça rahim ağzına sürülerek oradaki akıntıdan sıvı örneği alınır, (doku,parça vs alınmaz bu nedenle acı hissedilmez). Sadece birkaç saniye süren ağrısız bir işlemdir. Ardından alınan sürüntü, uygun koşullar sağlanarak patoloji laboratuvarına gönderilir. Böylece rahim ağzı kanseri olup olmadığı yada ilerde rahim ağzı kanserine dönüşebilecek anormal hücreler olup olmadığının tespit edilebilir.
Tarama 21-69 yaş arası bayanlara 3 yılda bir önerilir. anormal smear sonuçlarında tarama sıklaştırılabilir.
HPV DNA Testi nedir?
Test için smearda olduğu gibi vajinal salgılardan örnek alınır. Başta Tip 16 ve 18 olmak üzere yüksek riskli HPV virüsünün tespiti amaçlanır. Maliyeti smeara göre yüksektir.

Aşı ile önlenebilir mi?

Yüksek riskli HPV tiplerine karşı geliştirilmiş bu aşılar ABD, Kanada, Avusturalya, İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede rutin aşı programına dahil edilmiştir.
Ülkemizde ruhsatlı iki tane aşı vardır. Bunlar ; HPV tip 6,11,16,18 e etkili olan GARDASİL®  ve HPV tip 16, 18 etkili olan CERVARİX ®dir .
Rahim ağzı kanserine virüsün yüzlerce tipinden %70 oranında tip 16 ve 18 yol açtığı için bu aşıların koruyuculuğu  yaklaşık %70 dir . Tip 6 ve 11 e de etki eden  aşı genital siğilleri de önler.
Aşı uygulama için ideal şart ilk cinsel ilişkiden evvel aşının yapılmış olmasıdır. 9-26 yaş arası kız çocukları aşılanmalıdır. Aşılar 3 doz olarak yapılır. Etkinliği 5 yıldır (bazı çalışmalarda 10 yıla kadar etkinlik gösterilmiştir) ve aşılamaya rağmen kanser taraması (smear) yapılmalıdır . Çünkü bu aşılar %25-30 oranında kanser gelişimini önleyemez.

Rahim ağzı kanseri şüpheli durumlarda tedavi yöntemleri nelerdir?

Smear da çıkan anormal sonuçlar sınıflanarak tedavi düzenlendiğinde rahim ağzı kanseri gelişmeden tedavi edilmiş olur.
Anormal hücreler henüz kanser gelişmeden tespit edildiğinde kolposkopi  dediğimiz işlem yapılabilir. Kolposkopi rahim ağzındaki hücreleri büyüterek daha detaylı inceleme sağlayan bir mikroskoptur. Bulgulara göre şüpheli bölgelerden biopsiler alınabilir.
Biopsi sonuçlarıyla da henüz kansere ilerlememiş anormal hücreler görülürse rahim ağzının bir kısmının çıkarıldığı basit müdahalerle tedavi sağlanabilir , böylece kanser önlenmiş olur.
Sonuçta rahim ağzı kanserine ilerlemiş hücreler tesbit edilirse kanserin yayılma düzeyine (evresine) , hastanın yaşına , çocuğu olup olmadığına göre tedavi planlanır. Tedavi cerrahi,radyoterapi ve kemoterapi ile olabilir.
Cerrahi sadece rahim ağzının çıkarılması yada rahimin tamamının çevresindeki Lenf bezleri ile birlikte çıkarılması şeklinde olabilir.